Bytom

Bytom

Pamiętam sprzed laty spotkanie autorskie z Henrykiem Wańkiem autorem ważnego dzieła „Finis Silesiae”. Wypowiedział on wtedy słowa, że Śląsk bez niemieckiej kultury jest tylko nazwą geograficzną. Rugowanie z jego krajobrazu owej niemieckości jest więc w istocie pozbawianiem go jego unikatowej podmiotowości. Zobrazował to znikającym w Polsce minionym pięknem Bytomia, który był klejnotem Górnego Śląska. Niedzielne popołudnie w Bytomiu mi o tym przypomniało. Ulice zabudowane kamienicami o przepięknych fasadach, teraz najczęściej zniszczone, niektóre opuszczone czy przeznaczone do rozbiórki, starają się jak starsza kobieta pokazać swoją niegdysiejszą urodę. Kilkadziesiąt lat rabunkowego gospodarowania i zerwania symbiozy rozwoju miasta oraz działającego w nim przemysłu tworzonego i prowadzonego przez jego mieszkańców widać jak na dłoni.

Na ulicy bez skrępowania przechodnie mówią po śląsku w dialekcie tak różnym od opolskiej wersji, ale takim samym jak w Dobrodzieniu/Guttentag. W centrum Bytomia w minioną niedzielę zgromadziło się kilkadziesiąt osób, by wziąć udział w radosnym wydarzeniu otwarcia nowej siedziby dla bytomskiej społeczności Ślązaków czujących się Niemcami. Warto to tak nazwać, by znów uświadomić sobie, że Niemcy na Śląsku nie są i nie byli tutaj jakąś różną od Ślązaków społecznością. Są po prostu Ślązakami. W nowym lokalu dla tej bytomskiej, szczególnie aktywnej pod wodzą młodego zarządu grupie mniejszości niemieckiej, ma się zrealizować jego ambicja stworzenia w Bytomiu Centrum Kultury Niemieckiej.

Cieszy bardzo, że dokonuje się to z poparciem władz miasta reprezentowanych na uroczystości przez Prezydenta Miasta i radnych. Dlatego też naturalna była moja myśl, że samorządy mogą co prawda w wyniku wyborów również mieć różny stosunek do przeszłości i współczesnego znaczenia języka oraz kultury niemieckiej na Śląsku, ale ich regionalne korzenie są sporą gwarancją, że zawsze będzie on co najmniej tolerancyjny. Pewnie dlatego centralistyczne zapędy obecnych reformatorów państwa mają za chwilę ograniczyć także względną niezależność samorządów.