Moim osobistym życzeniem byłaby możliwość merytorycznej rozmowy na te tematy w przyszłości w Polsce; podchodzenie do nich bez narodowego patosu (dr Matthias Lempart)

Po pierwszej wojnie światowej, zgodnie z ideą samostanowienia narodów, w Europie powstał szereg nowych państw. Organizacja plebiscytu na Górnym Śląsku w 1921 roku zdawała się być zwycięstwem demokracji – pierwszy raz w historii, zgodnie z modelem państwa narodowego, to mieszkańców zapytano o to, w granicach którego państwa chcą zamieszkać: czy to w nowo powstałej Polsce, czy też w Republice Weimarskiej.

Górny Śląsk, ze względu m.in. na swoje bogactwo przemysłowe, dla obu zainteresowanych państw był terenem niezwykle atrakcyjnym. Użyto więc wszelkich dostępnych wówczas środków propagandowych, by przekonać tych, którzy cały czas byli niezdecydowani. W plebiscycie wzięło udział aż 98% uprawnionych; konsekwencje jego wyników okazały się dalekosiężne dla obu stron.

Pomysł realizacji filmu „Plebiscyt i rok 1921 na Górnym Śląsku” powstał w setną rocznicę tamtych wydarzeń. Realizacja skupia się nie tylko na rzetelnym przedstawieniu faktów historycznych; w oszczędnych słowach przedstawia również punkt widzenia zwykłych ludzi, których wydarzenia związane z plebiscytem, późniejszym III Powstaniem Śląskim i będącym jego konsekwencją podziałem Górnego Śląska dotknęły najbardziej.

W filmie o wydarzeniach roku 1921 opowiadają zaproszeni eksperci:

• Waldemar Gielzok, przewodniczący Niemieckiego Towarzystwa Oświatowego, tłumacz języka niemieckiego
  oraz badacz dziejów Śląska:
• prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, historyk, Katowice;
• dr Matthias Lempart, historyk, Berlin.

W poniedziałek 9 maja 2022 w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu odbyła się pierwsza prezentacja filmu. Po projekcji o opisanych w filmie wydarzeniach rozmawiali: Waldemar Gielzok, Bernard Gaida - przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, Roland Skubała - historyk regionalista oraz Maria Kwiecińska - przewodnicząca koła DFK Dębska Kuźnia, znawczyni historii regionu. 

Wszystkim obecnym dziękujemy za przybycie. Tych z Państwa, którzy nie mogli uczestniczyć w wydarzeniu, zapraszamy na premierę online w najbliższą środę, 11 maja 2022, o godzinie 19:00:

Produkcja: Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, 2022
Wykonawca: Media VdG  

Wydarzenie organizowane we współpracy z gminną strukturą TSKN w Opolu w ramach projektu Ożywienie Domów Spotkań. 

Materiał zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu:
     Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego
     100 rocznica III Powstania Śląskiego
     Konsulat Republiki Federalnej Niemiec 

W dniu 09.09.2021 odbyło się pierwsze spotkanie z twórcami i aktorami filmu "Śladami przeszłości. Obozy pracy na Górnym Śląsku po II wojnie światowej", wyprodukowanego przez media Związku Niemieckich Towarzystw Społeczno-Kulturalnych w Polsce. Był to pierwszy publiczny pokaz filmu przy udziale publiczności; po projekcji nastąpiła dyskusja. Jako stowarzyszenie dziękujemy dyrektorowi muzeum i pracownikom za zaangażowanie i możliwość zorganizowania takiego spotkania w mieście, o którym mowa w filmie. Dziękujemy również Panu Dawidowi Smolorzowi, Markowi Dworaczykowi oraz wszystkim gościom, którzy aktywnie uczestniczyli w dyskusji.

Jednocześnie zapraszamy na kolejny pokaz filmu, który odbędzie się 21.10.2021 r. o godz. 17.00 w Bytomiu/Stolarzowcach. Zapraszamy członków lokalnej mniejszości niemieckiej jak i wszystkich zainteresowanych tym tematem. Z uwagi na pandemię uprzejmie prosimy o zachowanie środków ostrożności. Podczas wydarzenia obowiązywać będzie obowiązek noszenia maseczek.

Premiera filmu w formie online odbyła się 31 stycznia 2021, w Dniu Tragedii Górnośląskiej. Więcej informacji na temat produkcji i bezpośredni link do filmu można znaleźć TUTAJ. 

"Niemieckie serca" to film produkcji Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, zrealizowany w ramach obchodów 30-lecia istnienia ZNSSK i opowiadający o początkach mniejszości niemieckiej w Polsce. Premiera miała miejsce w czerwcu tego roku podczas pielgrzymki mniejszości narodowych i etnicznych na Górę Świętej Anny.

Przed Antonią i Vanessą stoi niełatwe zadanie zaprezentowania swojej małej ojczyzny. Aby się z nim zmierzyć, odwiedzają osoby, pamiętające pierwsze spotkania mniejszości niemieckiej. Zapraszamy do podróży w czasie, podczas której naszymi przewodnikami będą Blasius Hanczuch, Friedrich Schikora, Richard Urban, Henryk Kroll, Paul Gollan i Friedrich Petrach.

Premiera filmu "Niemieckie serca" miała miejsce podczas tegorocznej pielgrzymki mniejszości narodowych na Górze Św. Anny; pokaz uświetnili również goście - świadkowie czasu, którzy wystąpili w filmie. 

Film zrealizowano przy wsparciu finansowym Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Budownictwa i Ojczyzny (BMI).
Produkcja: Media VdG

"II Wojna Światowa, wywołana przez nazistowskie Niemcy, przyniosła światu niewyobrażalne cierpienie. Miliony żołnierzy zginęło na frontach wojny, podobnie jak miliony cywilów w walkach lub stając się ofiarami niemieckiej polityki rasowej. 8 maja 1945 roku przyniósł Europie długo wyczekiwany pokój, choć walki trwały nadal przez kilka tygodni w innych częściach świata. Niestety, cierpienie i terror nie skończyły się dla wszystkich, w istocie był on nadal w pełnym rozruchu, zwłaszcza dla milionów niemieckich cywilów w Europie Środkowej i Wschodniej.

Nie oszczędzono również Niemców, którzy jako mniejszość żyli w przedwojennej Polsce. (...) Uosobieniem tragedii Niemców w dzisiejszej Polsce są jednak w pierwszym okresie powojennym obozy pracy, które powstawały w wielu miejscach w kraju, nierzadko w tych samych miejscach, gdzie zaledwie kilka tygodni wcześniej Niemcy zgotowali swoim ofiarom piekło. Takie miejsca jak Świętochłowice i Łambinowice na Górnym Śląsku, Sikawa koło Łodzi czy Potulice koło Bydgoszczy są dziś symbolami tragedii Niemców".*

W 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej Związek Niemieckich Stowarzyszeń w Polsce planował zorganizowanie skierowanego do młodzieży projektu edukacyjnego, który miał upamiętniać cierpienia Niemców w obozach pracy. Zaplanowano wycieczkę rowerową do wybranych obozów od Łambinowic do Auschwitz, połączoną z rozmowami z historykami i spotkaniami ze świadkami historii. Jednak ze względu na pandemię również tego projektu w tradycyjnej formie nie można było przeprowadzić. Powstał zatem film edukacyjny, tematyzujący wydarzenia okresu bezpośrednio po wojnie. Dwaj bohaterowie: regionalista Dawid Smolorz i jego młody, interesujący się historią słuchacz, Marek Dworaczyk, oprowadzają nas po zapomnianych miejscach, przybliżając ich historię.

"Nie ma to być wzajemne wyważanie winy, ale raczej przyczynianie się do całościowego spojrzenia na historię drugiej wojny światowej, a tym samym do lepszego zrozumienia punktu widzenia drugiej strony".*

"Ten straszny okres musi jednak pozostać w pamięci jako przestroga, nie zaś jako źródło nienawiści i uprzedzeń"
Krzysztof Skubiszewski: Wypowiedź dla „Deutschland Sender Berlin“*

Pierwsza projekcja filmu odbędzie się online w Dniu Pamięci o Tragedii Górnośląskiej, 31 stycznia 2021 o godzinie 18:00; film będzie dostępny na portalu YouTube; do obejrzenia go zapraszamy tutaj. 

*Przytoczone cytaty pochodzą z wydanej w ramach projektu, przeznaczonej dla szkół publikacji.