W dniu 09.09.2021 odbyło się pierwsze spotkanie z twórcami i aktorami filmu "Śladami przeszłości. Obozy pracy na Górnym Śląsku po II wojnie światowej", wyprodukowanego przez media Związku Niemieckich Towarzystw Społeczno-Kulturalnych w Polsce. Był to pierwszy publiczny pokaz filmu przy udziale publiczności; po projekcji nastąpiła dyskusja. Jako stowarzyszenie dziękujemy dyrektorowi muzeum i pracownikom za zaangażowanie i możliwość zorganizowania takiego spotkania w mieście, o którym mowa w filmie. Dziękujemy również Panu Dawidowi Smolorzowi, Markowi Dworaczykowi oraz wszystkim gościom, którzy aktywnie uczestniczyli w dyskusji.

Jednocześnie zapraszamy na kolejny pokaz filmu, który odbędzie się 21.10.2021 r. o godz. 17.00 w Bytomiu/Stolarzowcach. Zapraszamy członków lokalnej mniejszości niemieckiej jak i wszystkich zainteresowanych tym tematem. Z uwagi na pandemię uprzejmie prosimy o zachowanie środków ostrożności. Podczas wydarzenia obowiązywać będzie obowiązek noszenia maseczek.

Premiera filmu w formie online odbyła się 31 stycznia 2021, w Dniu Tragedii Górnośląskiej. Więcej informacji na temat produkcji i bezpośredni link do filmu można znaleźć TUTAJ. 

Na początku lipca br., w wypowiedzi dla wiadomości TVP Info, Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek wypowiedział się krytycznie wobec nauczania niemieckiej historii Śląska w szkołach stwierdzając, że „do szkół wchodzą organizacje demoralizujące dzieci”, (...) m.in. „organizacje takie, jakie pojawiają się na Śląsku, które − pod przykrywką nauki języka niemieckiego − uczą dzieci niemieckiej historii Śląska” (pisaliśmy o tym TUTAJ).

W reakcji na wypowiedź ministra poseł mniejszości niemieckiej Ryszard Galla wystosował oficjalne zapytanie do Ministerstwa, w którym nie tylko sprzeciwia się podobnym wypowiedziom, ale również wprost pyta o znaczenie i intencję słów polityka. "Nie ukrywam, że Pana słowa wywołały w szeregach mniejszości niemieckiej w Polsce falę oburzenia a zarazem niezrozumienia. Przede wszystkim od kilku dni zastanawiamy się, co konkretnie miał Pan na myśli (...) Pragnę Panu zwrócić uwagę, że jako minister powinien Pan szczególnie zdawać sobie sprawę z konsekwencji wypowiadanych przez siebie słów."

W swoim liście poseł podkreśla: "Pragnę Panu zwrócić uwagę, że nauka języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej oraz nauka własnej historii i kultury odbywa się w Polsce w pełni legalnie, w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy. Tak samo legalna i zgodna z prawem jest działalność różnych organizacji mniejszości niemieckiej w Polsce, które realizują w szkołach projekty ukierunkowane m.in. na podtrzymanie poczucia tożsamości, w tym naukę języka niemieckiego, naukę własnej historii i kultury."

Stosunkowo szybko nadeszła z Ministerstwa zwięzła odpowiedź, również poparta szeregiem przepisów, podkreślających legalność nauczania w szkołach języka i kultury mniejszości narodowych i etnicznych. I choć w wypowiedzi brak słów wyjaśnień intencji wypowiedzi ministra, najważniejsze wydają się w niej słowa: "Zapewniam Pana Posła, że w Ministerstwie Edukacji i Nauki nie trwają żadne prace, które powyższe prawa przysługujące mniejszościom narodowym miałyby ograniczyć."

Miejmy nadzieję, że możemy zaufać tej deklaracji i że prawa mniejszości narodowych i etnicznych faktycznie nie zostaną w Polsce ograniczone. Liczymy na to, że podobne wypowiedzi wysokich rangą polityków nie będą się mnożyć. Pozostaje tylko absmak, że raz wypowiedziane słowa pozostają w pamięci - zasięg wypowiedzi w mediach publicznych i ich oddziaływanie w społeczeństwie są bowiem wielokrotnie większe od lakonicznego pisma przesłanego z Ministerstwa.

Poniżej prezentujemy pełną treść cytowanej korespondencji (w celu powiększenia należy kliknąć):

Zapytanie posła Ryszarda Galli: 

Oficjalna odpowiedź z Ministerstwa Nauki i Edukacji:

"II Wojna Światowa, wywołana przez nazistowskie Niemcy, przyniosła światu niewyobrażalne cierpienie. Miliony żołnierzy zginęło na frontach wojny, podobnie jak miliony cywilów w walkach lub stając się ofiarami niemieckiej polityki rasowej. 8 maja 1945 roku przyniósł Europie długo wyczekiwany pokój, choć walki trwały nadal przez kilka tygodni w innych częściach świata. Niestety, cierpienie i terror nie skończyły się dla wszystkich, w istocie był on nadal w pełnym rozruchu, zwłaszcza dla milionów niemieckich cywilów w Europie Środkowej i Wschodniej.

Nie oszczędzono również Niemców, którzy jako mniejszość żyli w przedwojennej Polsce. (...) Uosobieniem tragedii Niemców w dzisiejszej Polsce są jednak w pierwszym okresie powojennym obozy pracy, które powstawały w wielu miejscach w kraju, nierzadko w tych samych miejscach, gdzie zaledwie kilka tygodni wcześniej Niemcy zgotowali swoim ofiarom piekło. Takie miejsca jak Świętochłowice i Łambinowice na Górnym Śląsku, Sikawa koło Łodzi czy Potulice koło Bydgoszczy są dziś symbolami tragedii Niemców".*

W 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej Związek Niemieckich Stowarzyszeń w Polsce planował zorganizowanie skierowanego do młodzieży projektu edukacyjnego, który miał upamiętniać cierpienia Niemców w obozach pracy. Zaplanowano wycieczkę rowerową do wybranych obozów od Łambinowic do Auschwitz, połączoną z rozmowami z historykami i spotkaniami ze świadkami historii. Jednak ze względu na pandemię również tego projektu w tradycyjnej formie nie można było przeprowadzić. Powstał zatem film edukacyjny, tematyzujący wydarzenia okresu bezpośrednio po wojnie. Dwaj bohaterowie: regionalista Dawid Smolorz i jego młody, interesujący się historią słuchacz, Marek Dworaczyk, oprowadzają nas po zapomnianych miejscach, przybliżając ich historię.

"Nie ma to być wzajemne wyważanie winy, ale raczej przyczynianie się do całościowego spojrzenia na historię drugiej wojny światowej, a tym samym do lepszego zrozumienia punktu widzenia drugiej strony".*

"Ten straszny okres musi jednak pozostać w pamięci jako przestroga, nie zaś jako źródło nienawiści i uprzedzeń"
Krzysztof Skubiszewski: Wypowiedź dla „Deutschland Sender Berlin“*

Pierwsza projekcja filmu odbędzie się online w Dniu Pamięci o Tragedii Górnośląskiej, 31 stycznia 2021 o godzinie 18:00; film będzie dostępny na portalu YouTube; do obejrzenia go zapraszamy tutaj. 

*Przytoczone cytaty pochodzą z wydanej w ramach projektu, przeznaczonej dla szkół publikacji.

Uczniowie realizujący zajęcia języka mniejszości oraz przedmiot historia i kultura, geografia Niemiec otrzymują wpis z tych zajęć na swoim świadectwie szkolnym. Wpisu takiego dokonuje się zarówno na świadectwach promocyjnych jak i na świadectwach ukończenia szkoły.

Warunkiem dokonania wpisu na świadectwie promocyjnym jest, aby uczeń został sklasyfikowany na koniec danego roku nauki.

Warunkiem wpisu na świadectwie ukończenia szkoły jest, aby uczeń zaliczył dany etap edukacyjny, uczęszczając na lekcje języka mniejszości i na lekcje własnej historii i kultury.

Przepisy regulujące wpisy na świadectwie

Jeśli uczeń został sklasyfikowany z języka mniejszości oraz historii i kultury, geografii Niemiec należy oceny z tych przedmiotów wpisać w arkuszu ocen ucznia i przenieść te wpisy na odpowiednie świadectwo szkolne. Obowiązek ten oraz formę wpisu reguluje szczegółowo rozporządzenie MEN w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków z 27 sierpnia 2019 r. (Dz. U. z 2019 r., poz. 1700). O wpisach dotyczących języka mniejszości traktują przede wszystkim zapisy punktów 15-18 załącznika nr 1 do rozporządzenia. Zgodnie z zapisami tego rozporządzenia wpis dla języka mniejszości niemieckiej powinien na świadectwie promocyjnym i na świadectwie ukończenia szkoły wyglądać następująco:

Wpis przedmiotu język mniejszości narodowej umieszcza się w miejscu przeznaczonym na obowiązkowe zajęcia edukacyjne, na pierwszej wolnej pozycji. Jego pełne brzmienie to:

język mniejszości narodowej - niemiecki

Przedmiot historia i kultura umieszcza się w miejscu przeznaczonym na dodatkowe zajęcia edukacyjne. Jego pełne brzmienie to:

historia i kultura mniejszości narodowej niemieckiej

Jeśli w szkole prowadzone były zajęcia geografii kraju, z którym utożsamia się mniejszość niemiecka, to wpis przedmiotu umieszcza się w części „Inne zajęcia” o brzmieniu:

geografia Niemiec

W miejsce oceny wpisuje się odpowiednio „uczestniczył” lub „uczestniczyła”.

Wyjaśniamy wątpliwości w związku z reformą oświaty

• Przy wycofaniu wniosku przez rodzica przed ukończeniem danego etapu edukacyjnego:

Przerwanie nauki poprzez wycofanie wniosku przez rodzica przed ukończeniem danego etapu edukacyjnego skutkuje brakiem wpisu na świadectwie ukończenia szkoły. Oznacza to brak oceny na świadectwie ukończenia szkoły z przedmiotów „język mniejszości narodowej – niemiecki” oraz „historia i kultura mniejszości narodowej niemieckiej”.

Przykład:

Uczniowie uczęszczali na język mniejszości narodowej w klasach I-VI oraz ukończyli edukację z zakresu historii i kultury, jednakże po VI klasie wycofali wniosek. W takim przypadku na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej po VIII klasie nie ma wpisu z obu przedmiotów.

• Możliwość otrzymania świadectwa w dwóch językach (polskim i niemieckim) przy pobieraniu nauki w zakresie języka mniejszości narodowej (niemiecki):

W przypadku pobierania nauki w zakresie języka mniejszości narodowej istnieje możliwość otrzymania obok polskiego świadectwa drugiej części w języku mniejszości narodowej (w języku niemieckim). Wówczas świadectwo składa się z dwóch części: pierwszą część stanowi świadectwo według wzoru określonego dla danego typu szkoły, drukowane i wypełnione w języku polskim; drugą część stanowi natomiast świadectwo według tego samego wzoru, przetłumaczone, drukowane i wypełnione w języku mniejszości narodowej (na język niemiecki). Tłumaczenie, wydruk i wypełnienie świadectwa w języku mniejszości narodowej zapewnia dyrektor szkoły na wystawiony wniosek przez pełnoletniego ucznia lub rodziców niepełnoletniego ucznia.

W nawiązaniu do wpisów na świadectwie: Oficjalne pismo MEN, Nazwy przedmiotów szkolnych podtrzymujących poczucie tożsamości narodowej uczniów.

List otwarty Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społecznk-Kulturalnych w Polsce do członków, sympatyków Mniejszość Niemieckiej oraz do rodziców dzieci uczących się języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej z okazji nowego roku szkolnego 2019/2020.

Poniżej pliki do pobrania.

Pliki do pobrania:

W czerwcu 2019 r. do Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce wpłynęło pismo Podsekretarza Stanu z Ministerstwa Edukacji Narodowej Pana Macieja Kopcia deklarujące gotowość do rozwiązania problemów oświaty Mniejszości Niemieckiej. Szczególnie dotyczy to nowych interpretacji w sprawie problemu nauczania języka niemieckiego w klasach VII i VIII szkół podstawowych jako języka mniejszości i języka obcego.

W związku ze zbliżającym się nowym rokiem szkolnym 2019/2020 i brakiem informacji na temat konkretnych działań ze strony Ministerstwa, w dniu 08.08.2019 r. Przewodniczący ZNSSK w Polsce wystąpił do Ministra Edukacji Narodowej Pana Dariusza Piontkowskiego z prośbą o stosowną informację.

Zapraszamy do zapoznania się z treścią tych pism: