Rozmowy Okrągłego Stołu wznowione!

Dla przypomnienia: Polsko-niemiecki Okrągły Stół jest gremium służącym dyskusji poświęconej mniejszości niemieckiej w Polsce, jeśli chodzi o zachowanie i pielęgnowanie ich tożsamości kulturowej. W rozmowach poza przedstawicielami administracji rządowej obu państw biorą również udział przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce oraz Polaków w Niemczech. Pierwsza edycja rozmów trwała od roku 2010, a zakończyła się podpisaniem przez obie strony „Wspólnego Oświadczenia Okrągłego Stołu” w czerwcu 2011. Wspólne Oświadczenie zawierało zobowiązania Rzeczpospolitej Polskiej w zakresie wsparcia mniejszości niemieckiej w Polsce oraz Republiki Federalnej Niemiec w zakresie wspierania Polaków w Niemczech. Od tego momentu przez cztery lata Niemcy zrealizowali praktycznie wszystkie postanowienia wobec niemieckiej Polonii m. in. sfinansowanie portalu internetowego Polaków w Niemczech, działalności biura Polonii w Berlinie oraz Centrum Dokumentacji Polonii w Bochum. Niestety z takiego tempa realizacji postanowień nie może cieszyć się mniejszość niemiecka w Polsce. W roku 2012 Niemcy wydali oświadczenie, w którym wyrazili zaniepokojenie stanem realizacji postanowień. Z kilku zobowiązań, w pełni zrealizowane zostały dwa – zwiększenie finansowania dla Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz powołanie pełnomocników ds. mniejszości przy wojewodach w poszczególnych regionach Polski. Dobrym krokiem była również konferencja naukowa, dotycząca niedemokratycznych praktyk wobec Niemców w PRL, lecz postanowienie mówiło o dokładnej analizie tego trudnego etapu historii, która podczas jednej konferencji nie mogła się przecież dokonać. Przedstawiciele rządu polskiego nie podjęli także żadnych kroków w sprawie muzealnej prezentacji historii mniejszości niemieckiej w Polsce, w martwym punkcie utknęły także starania o instytut badawczy spraw mniejszości niemieckiej w Polsce oraz o otrzymanie przez nią własnej frekwencji radiowej. Najpoważniejszą sprawą są jednak prace nad aktualizacją i pogłębieniem Strategii Oświatowej Mniejszości Niemieckiej. W sprawie tego jakże ważnego dokumentu rządowego odbyło się szereg spotkań, w których przedstawiciele mniejszości niemieckiej spotkali się w większości z tłumaczeniem, iż ze względu na rozproszone ośrodki decyzyjne w Polsce, jest problem z realizacją większości pomysłów, które mogły by usprawnić oświatę dla mniejszości niemieckiej. W konsekwencji w ostatnich miesiącach strona polska zaproponowała, aby zamknąć prace nad aktualizacją strategii, bez dokonania praktycznie jakikolwiek zmian w starym dokumencie.

Teraz rozmowy wchodzą w drugi etap, który ma głównie służyć ewaluacji zrealizowanych postulatów przez obie strony. Pierwsze posiedzenie drugiej tury było pod względem uczestników wyjątkowo prestiżowe. Stronę niemiecką reprezentowali m. in. ambasador RFN w Warszawie Rolf Nikel, sekretarz stanu w niemieckim MSW Dr Günter Krings oraz pełnomocnik rządu RFN ds. mniejszości narodowych Hartmut Koschyk. Przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce byli obecni w osobach: Poseł Ryszard Galla, Bernard Gaida, Norbert Rasch, Rafał Bartek i Marcin Lippa. W skład delegacji polskiej wchodzili m. in. minister Administracji i Cyfryzacji Andrzej Halicki, wiceminister Stanisław Huskowski, prof. Władysław Bartoszewski oraz przedstawiciele organizacji polonijnych z Niemiec w osobach: Józef Malinowski, Aleksander Zającz oraz Wiesław Lewicki.

Wbrew obawom, że będą różnice zdań, atmosfera spotkania była pozytywna – mówił przewodniczący ZNSSK Bernard Gaida chwilę po rozmowach. Jak przyznał przewodniczący, obie strony przez kilka godzin wypracowały wspólne oświadczenie, zgodnie z którym, dalsze postulaty, które są dla mniejszości niemieckiej istotne, mają być dyskutowane na kolejnych posiedzeniach, z których następne odbędzie w kwietniu w Berlinie. Według przedstawicieli mniejszości rozmowy dają nadzieję, na pozytywny rozwój sprawy, jeśli chodzi o postanowienia RP wobec Niemców w Polsce: Przekazaliśmy stronie polskiej które sprawy są dla nas istotne i miałem wrażenie, że ministrowie Halicki i Huskowski osobiście będą się w nie angażowali – przyznawał Bernard Gaida i dodawał – Nie mam podstaw do tego, by po rozmowach być niezadowolonym.

Mimo nadziei, jakie stworzyły rozmowy w Warszawie, co do najważniejszego postulatu niestety także one nie pozostawiały złudzeń. Przewodniczący TSKN Norbert Rasch nie może być optymistą, w zakresie aktualizacji Strategii Oświaty: Strona polska nadal mówi, że teraz należy „monitorować” strategię. Niestety monitorowanie nie jest aktualizacją i pogłębieniem. Ma natomiast zostać powołana specjalna komisja, która sprawą tej strategii będzie się zajmowała. Mimo tego także on nie widzi powodów do niezadowolenia z czwartkowych rozmów: Najważniejsze jest to, że został bardziej wyartykułowany fakt, że jesteśmy niezadowoleni z realizacji niektórych punktów. Trzeba też umieć rozmawiać o trudnych tematach – kończy Norbert Rasch.

W ramach rozmów Minister MAiC Andrzej Halicki zapowiedział także, że niebawem odwiedzi opolską część Górnego Śląska, specjalnie aby spotkać się z mniejszością niemiecką.