Głos TSKN w sprawie pomnika bohaterów Powstań Śląskich w Opolu

W odpowiedzi na uchwałę rady miasta Opola o budowie pomnika bohaterów Powstań Śląskich zarząd Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim opublikował oficjalne stanowisko w tej sprawie:

Stanowisko Zarządu Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim w związku z uchwałą Rady Miasta Opola o budowie w Opolu pomnika bohaterów Powstań Śląskich

z dn. 30.03.2021 r.

W roku 2021 obchodzimy 100. rocznicę zorganizowania, zgodnie z wersalskim traktatem pokojowym, plebiscytu na Górnym Śląsku, wybuchu Trzeciego Powstania Śląskiego oraz 100. Rocznicę Bitwy o Górę św. Anny. Konsekwencją tych wydarzeń był historyczny podział Górnego Śląska, którego wschodnia część po podziale została przyznana Państwu Polskiemu. Prezydent Bronisław Komorowski na Górze św. Anny w 2011r. w 90. rocznicę III Powstania Śląskiego powiedział m.in.: „…składamy tutaj hołd heroizmowi powstańców, bez których Śląsk nie stałby się częścią Polski, ale szanujemy również wybory tych, którzy stanęli po drugiej stronie zmagań”. Prezydent w swym wystąpieniu sprzed 10 lat zwrócił też uwagę, że naprzeciw powstańców śląskich stanęli nie tylko niemieccy żołnierze, ale także inni Ślązacy, „ci, którzy czuli się Niemcami i chcieli, by Śląsk pozostał nadal częścią państwa niemieckiego”. I dalej: „nie zapominamy, że dramat tamtego czasu podzielił nie tylko śląskie wioski i miasta, ale także familoki a często i poszczególne śląskie rodziny”.

Mając w pamięci te słowa jak również postęp wiedzy i nauki, jaki dokonał się w ostatnich latach w zakresie analizy wydarzeń sprzed 100 lat, z zaskoczeniem przyjęliśmy inicjatywę Rady Miasta Opola i Prezydenta Opola, mającą na celu upamiętnienie „bohaterów Powstań Śląskich”, tj. ofiar tylko jednej strony konfliktu, i to na dodatek nie z terenu miasta Opola, tylko z terenu powiatu opolskiego, które administracyjnie miastu nie podlega. Wydawałoby się, że 100 lat od tamtych tragicznych wydarzeń jest wystarczającym okresem, aby móc uhonorować wszystkich, którym przyszło wówczas oddać życie i to niezależnie od narodowości. Region i samo miasto zamieszkują bowiem dzisiaj potomkowie obu stron tamtego historycznego konfliktu. Warto też przypomnieć, że to przecież właśnie na terenie miasta Opola, na cmentarzu przy ul. Wrocławskiej, znajdują się groby poległych przed 100 laty żołnierzy sił alianckich (31 żołnierzy brytyjskich, którzy stracili swe życie w latach 1921-1922), którzy stacjonowali w Opolu. Samo miasto pełniło przed 100 laty istotną rolę w historii Europy, będąc siedzibą Międzysojuszniczej Komisji Administracyjnej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku, na której czele stał francuski generał Henri Le Rond. W naszej opinii to właśnie zapomniany i niestety mocno zaniedbany cmentarz przy ul. Wrocławskiej byłby, z perspektywy swej historii i osób tam pochowanych, bardzo dobrym i godnym miejscem upamiętniania wszystkich ofiar wydarzeń sprzed 100 lat. Fakt spoczywania tam żołnierzy brytyjskich jest też świadectwem międzynarodowego charakteru wydarzeń, które miały miejsce 100 lat temu na Górnym Śląsku. To właśnie Opole jako ówczesna stolica Rejencji Opolskiej odgrywała w tych wydarzeniach kluczową rolę. Może również okolice Placu Wolności, gdzie była siedziba Rejencji Opolskiej, a w której rezydowała właśnie Międzynarodowa Komisja i gdzie znajduje się obecnie skromne upamiętnienie postaci gen. Le Ronda, byłoby dobrym miejscem na pomnik 100-lecia Plebiscytu na Górnym Śląsku. To bowiem sam plebiscyt mający miejsce krótko po zakończeniu I wojny światowej był wielkim europejskim osiągnięciem arbitrażu międzynarodowego i wcieleniem w życie idei samostanowienia narodów.

W opinii zarządu Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, wznosząc aktualnie nowe upamiętnienia dotyczące tamtego okresu, powinno się pamiętać o wciąż aktualnym przesłaniu świętego Papieża Jana Pawła II, który podczas swego pobytu na Górze św. Anny w 1983 r. powiedział m.in.: „Ziemia ta bowiem wciąż potrzebuje wielorakiego pojednania”. W tym duchu apelujemy do Rady Miasta Opola o ponowną analizę przesłania, jakie będzie towarzyszyć nowo powstającemu upamiętnieniu.

Już w maju 2019 roku, w związku ze zbliżającymi się obchodami stulecia Powstań Śląskich, zgromadzenie Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce na górze św. Anny ogłosiło rezolucję w sprawie upamiętnienia tych wydarzeń. Pełna treść rezolucji TUTAJ.